Autyzm jak i zespół Aspergera są zaburzeniami rozwojowymi. Mają wile cech wspólnych, ale też występują między nimi znaczące różnice, które widać w funkcjonowaniu osób z autyzmem i ZA. Wśród osób doświadczających zaburzeń ze spektrum autyzmu, nie ma dwóch takich samych przypadków, jednak można wyróżnić pewne prawidłowości.

Przyczyny autyzmu i ZA

Zarówno przyczyny autyzmu jak i ZA są nie jasne i nie do końca poznane. Mimo wielu badań, testów oraz naukowych teorii nie ma jednoznacznych dowodów na temat wpływu jednego czynnika na powstanie zaburzeń ze spektrum. Naukowcy dowodzą, że przyczynami autyzmu i zespołu Aspergera mogą być różne czynniki, przede wszystkim defekty neurologiczne o nieznanej etiologii. Najczęściej wymieniane są uwarunkowania genetyczne,
a także czynniki, które mogą wpływać na podatność występowania zaburzeń ze spektrum: neuroinfekcje w tym, wrodzona toksoplazmoza, urazy okołoporodowe, niedotlenienie, późny wiek rodziców.

Mimo, iż jest bardzo dużo doniesień na temat tego, że szczepionki dla dzieci powodują autyzm, nie ma na to naukowych, potwierdzonych dowodów. Badania nad przyczynami występowania autyzmu i ZA wciąż trwają, a naukowcy nie ustają w próbach ustalenia konkretnych czynników determinujących zaburzenia ze spektrum.

Różnice w objawach autyzmu i ZA

Autyzm pojawia się przed 3 rokiem życia, zazwyczaj można zaobserwować objawy takie jak: zaburzenia mowy (mowa opóźniona, lub słowa niezrozumiałe), niechęć dziecka do wchodzenie w interakcje z innymi, brak zabawy funkcjonalnej, symbolicznej, unikanie kontaktu wzrokowego, występuje brak dzielenia wspólnego pola uwagi (np. dziecko nie podąża wzrokiem za pokazywanym przedmiotem, nie wskazuje tego samego miejsca, które pokazuje dorosły).

Dzieci z autyzmem zazwyczaj nie dzielą się swoimi zainteresowaniami, wolą zabawę samotną, na uboczu, posiadają własne schematy i rytuały, które mogą być kompulsywne. Jednymi z bardziej przykrych objawów dla rodziców jest brak reakcji na imię, trudności w okazywaniu uczuć, niechęć do przytulania lub kontaktu dotykowego (często w parze z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, idą zaburzenia integracji sensorycznej). To jedne z najbardziej charakterystycznych objawów autyzmu. Zespół Aspergera różni się nasileniem i rodzajem objawów.

Zazwyczaj mówi się, że zespół Aspergera jest lżejszą postacią autyzmu. Aby postawić jego diagnozę, dziecko musi być w normie intelektualnej oraz jego mowa powinna rozwijać się prawidłowo. Objawami charakterystycznymi dla ZA są trudności w zrozumieniu norm społecznych, interakcjach miedzy ludzkich, zrozumieniu emocji oraz konwenansów. Osoby z ZA często posiadają utarte schematy, rytuały np. zawsze takie samo nakrycie stołu do obiadu, jedzenie tylko określonego typu posiłków, ubieranie się w określone ubrania, czy całe zestawy gestów przy powitaniu lub pożegnaniu.

Często może się pojawić u osób z ZA mowa okraszona słowami specjalistycznymi, obcymi lub fachowymi. Często osoby z ZA mają osobliwe zainteresowania, są profesjonalistami w konkretnych dziedzinach np. inżynierii, matematyce czy informatyce.

To, tylko podstawowe objawy autyzmu i ZA, każda z osób doświadczająca tych zaburzeń może przejawiać różne zachowania i miewać inne trudności.  Czasami może nas zaskoczyć to, że takie objawy jak bark kontaktu wzrokowego czy niechęć do przytulania się nie pojawiają.

Metody pracy

Metod pracy zarówno z osobami z autyzmem jak i ZA jest bardzo dużo. Taki o udokumentowanych sukcesach
i efektach w terapii możemy znaleźć w literaturze całkiem sporo, od terapii behawioralnej, terapii relacyjnej, metody opcji Kauffmana, metody integracji sensorycznej, po program M.Ch. Knill, Ruch Rozwijający Weroniki Sherborne, programy radzenia sobie z zachowaniami trudnymi, czy Trening Umiejętności Społecznych.

Wszystkie metody pracy powinny być dobierane indywidualnie pod kątem osób, z którymi pracuje terapeuta. Należy wziąć pod uwagę możliwości i ograniczenia danej osoby, sposoby komunikacji, trudności jakich doświadcza. Terapię należy prowadzić holistycznie, włączać do współpracy rodziców i innych specjalistów: lekarzy pediatrów, psychiatrów, logopedów, neurologów, pedagogów specjalnych oraz opracować wspólny plan oddziaływań, aby efekty terapii były jak najbardziej pomocne osobie z autyzmem  lub ZA.

Bibliografia:

Attwood, T. (2013). Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.

Frith U. (red.),(2005). Autyzm i zespół Aspergera. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich